18 نوامبر نحوه تقسیم ارث در ایران
نحوه تقسیم ارث در ایران طبق قوانین اسلامی انجام می‌شود. قانون مدنی، با بر پایه شرع، سهم الارث را برای تمام ورثان متوفی مشخص کرده و این امر باعث می‌شود که توزیع ارث بر اساس نسبت‌ها و وابستگی‌های خاص افراد صورت گیرد. قبل از خواندن ادامۀ مقاله به شما پیشنهاد می‌کنیم در صورت تمایل به دریافت اطلاعات در مورد بهترین وکیل طلاق در اصفهان به صفحۀ بهترین وکیل طلاق در اصفهان مراجعه کنید.
نظام طبقات و وراثت در قانون مدنی ایران، یک سیستم کاملاً سازمان‌یافته است که با توجه به نمودار وراث طبقه‌بندی، حقوق ارث بری را به افراد بر اساس نسبت‌ها و نسبت‌های خاص تعلق می‌دهد. این سیستم، انصاف و توازن در توزیع اموال پس از مرگ فرد را حفظ می‌کند و به ورثان اجازه می‌دهد تا با توجه به وابستگی‌های خود به میراث، به نسبت معقولی از آن بهره‌مند شوند. در ادامه به موضوع طبقات ارث در ایران می‌پردازیم.
طبقات ارث در ایران
طبقات ارث در ایران ، در نظام حقوقی نحوه تقسیم ارث درایران بر اساس اصول شرع مقدس انجام می‌شود. در این نظام، افراد به دسته‌ها و طبقات ارث‌بری تقسیم می‌شوند و هر طبقه شامل ارث‌بری افرادی با وابستگی‌ها و نسبت‌های خاص است. طبق این نظام، وجود هریک از افراد در یک طبقه، می‌تواند تأثیر زیادی بر فرآیند ارث بری داشته باشد.
بر اساس قانون مدنی ایران، وراث به سه طبقه اصلی تقسیم می‌شوند و هر طبقه، مانع ارث بردن طبقه بعدی می‌گردد. به این معنی که اگر حتی یک نفر از طبقه اول وجود داشته باشد، طبقه دوم و سوم از ارث محروم خواهند بود.
طبقه اول: والدین، فرزندان، و نوادگان
این طبقه شامل نزدیک‌ترین افراد به متوفی است:
- پدر و مادر متوفی
- فرزندان متوفی
- نوادگان متوفی (در صورت نبود فرزندان)
مثال: اگر فردی فوت کند و یک پسر و یک دختر داشته باشد، کل دارایی او به این دو نفر میرسد و پدر و مادر و برادران و خواهران متوفی ارث نمی‌برند.
طبقه دوم: اجداد، برادران و خواهران و اولاد آن‌ها
در صورتی که هیچیک از افراد طبقه اول وجود نداشته باشند، نوبت به این طبقه میرسد:
- پدربزرگ و مادربزرگ متوفی
- برادران و خواهران متوفی
- اولاد برادران و خواهران متوفی (در صورت نبود برادران و خواهران)
طبقه سوم: عموها، عمه‌ها، دایی‌ها، خاله‌ها و اولاد آن‌ها
اگر هیچیک از وراث طبقه اول و دوم وجود نداشته باشند، نوبت به این طبقه می‌رسددر صورتی که افراد اقبلی حق ارث بری نداشته باشند، اعضای این طبقه به عنوان ورثه به ارث می‌برند. در این بخش از مقاله به موضوع طبقات ارث در ایران پرداختیم و اطلاعاتی را برای شما تهیه کردیم.
در ادامه به موضوع قانون تقسیم ارث در طبقه اول در ایران می‌پردازیم.
قانون تقسیم ارث در طبقه اول در ایران
با توجه به ماده 862 قانون مدنی، وراث متوفی در دسته‌بندی‌هایی تعریف می‌شوند و نحوه تقسیم ارث درایران به سه طبقه تقسیم می‌شوند. طبقه اول شامل پدر، مادر، فرزندان و نوه‌های متوفی است. در این طبقه، هر فرد درجه اهمیتی در تقسیم ارث به دنبال دارد. در این مقاله، به بررسی حقوق و سهم الارث اعضای طبقه اول وراث می‌پردازیم.
شرایط تقسیم ارث در طبقه اول
یکی از نکات مهم در نحوه تقسیم ارث درایران در وراث طبقه اول، وجود افراد درجه دوم یعنی نوه‌های متوفی است. به طور مطابق با ماده 889 قانون مدنی، نوه‌ها در این طبقه شریک ارث می‌شوند تنها زمانی که فرزندان درجه اول (پدر، مادر و فرزندان) حاضر نباشند.
حقوق و سهم الارث مادر
با توجه به ماده 906 قانون مدنی اگر فرزند یا نوه‌ای وجود نداشته باشد و پدر نیز زنده نباشد، مادر تمام ارث را به ارث می‌برد. اگر هر دو پدر و مادر زنده باشند، سهم مادر یک سوم ترکه می‌شود اما در صورت حاضر بودن مادر حاجب، یک ششم از ترکه به مادر تعلق می‌گیرد و بقیه به نسبت تقسیم می‌شود.
حقوق و سهم الارث پدر
به موجب ماده 906 قانون مدنی ونحوه تقسیم ارث درایران اگر پدر تنها ورثه متوفی باشد و فرزند یا نوه‌ای نداشته باشد، پدر تمام ارث را به ارث می‌برد. اگر هر دو پدر و مادر زنده باشند، سهم پدر دو سوم ترکه خواهد بود.
حقوق و سهم الارث فرزندان
در صورتی که متوفی تنها یک فرزند داشته باشد، تمامی ترکه به او تعلق می‌گیرد. اگر فرزندان متوفی چند نفر باشند و همگی دختر یا پسر باشند، ترکه بین آن‌ها به صورت مساوی تقسیم می‌شود. در صورت متفاوت بودن جنسیت فرزندان، پسر دو برابر دختر از ارث بهره‌مند می‌شود.
حقوق و سهم الارث نوه
نوه تنها زمانی از ارث متوفی بهره‌مند خواهد شد که فرزندان متوفی حاضر نباشند. در این صورت، نوه یا نوه‌های متوفی جانشین پدر و مادر خود و فرزندی می‌شوند که وجود نداشته باشد.
در ادامه به موضوع قانون تقسیم ارث در طبقه دوم در ایران می‌پردازیم.
شما عزیزان می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد وکیل متخصص طلاق در اصفهان به صفحۀ وکیل مخصص طلاق در اصفهان مراجعه کنید.
سهم‌الارث هر یک از وراث
سهم هر نفر چقدر است؟
قانون ارث ایران، سهم هر یک از وراث را به طور دقیق مشخص کرده است. این سهم‌ها بر اساس جنسیت و نسبت خویشاوندی متفاوت است. به صورت کلی، سهم مردان دو برابر زنان هم‌تراز خود می‌باشد.
سهم‌الارث زوج و زوجه
زن و شوهر از یکدیگر ارث می‌برند، اما سهم آن‌ها ثابت و مستقل از طبقات وراث است.
- سهم زن: یک‌چهارم از اموال شوهر در صورت نداشتن فرزند، و یک‌هشتم در صورت داشتن فرزند.
- سهم مرد: یک‌دوم از اموال زن در صورت نداشتن فرزند، و یک‌چهارم در صورت داشتن فرزند.
مثال: اگر مردی فوت کند و یک همسر و دو فرزند داشته باشد، همسر یک‌هشتم از اموال او را می‌برد و بقیه بین فرزندان تقسیم می‌شود
قانون تقسیم ارث در طبقه دوم در ایران
طبقه دوم ورثه، به موجب ماده 862 قانون مدنی و نحوه تقسیم ارث درایران، گروهی گسترده از افراد را شامل می‌شود که از اجداد متوفی بهره‌مند می‌شوند. این گروه شامل اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آنان است.
شرایط تقسیم ارث در طبقه دوم
همانند طبقه اول، افراد طبقه دوم ارث می‌برند تنها زمانی که هیچ یک از اعضای طبقه اول (پدر، مادر و فرزندان) حاضر نباشند. اگر پدر و مادر یا فرزندانی از متوفی وجود داشته باشند، اعضای طبقه دوم از ارث بهره‌مند نخواهند شد.
حقوق و سهم الارث اجداد
با توجه به ماده 923 قانون مدنی و نحوه تقسیم ارث درایران اگر جد یا جده تنها ورثه باشند، تمام ارث به آن‌ها تعلق می‌گیرد. اگر تنها اجداد پدری متوفی زنده باشند، تقسیم ارث بین جد و جده برابر نخواهد بود. اگر اجداد مادری و پدری همزمان حضور داشته باشند، سهم اجداد امی و پدری متفاوت خواهد بود.
حقوق و سهم الارث خواهر و برادر
در این بخش، برادران و خواهران ابوینی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با توجه به ماده 917 قانون مدنی و نحوه تقسیم ارث درایران اگر وارث فقط یک خواهر یا برادر داشته باشد، تمام ارث به ایشان تعلق می‌گیرد. در صورت وجود چند خواهر یا برادر، ترکه به صورت مساوی تقسیم می‌شود.
حقوق و سهم الارث برادر زاده، خواهر زاده و والدین اجداد
برادران زاده، خواهران زاده و والدین اجداد نیز در صورت عدم حضور اعضای طبقه اول از ارث بهره‌مند می‌شوند. در این شرایط، نحوه تقسیم ارث درایران به نحوی اجتناب‌ناپذیر صورت می‌پذیرد که توزیع میراث بین اعضای این گروه به تعداد و نسبت خویش انجام می‌شود.
در ادامه به موضوع قانون تقسیم ارث در طبقه سوم در ایران می‌پردازیم.
قانون تقسیم ارث در طبقه سوم در ایران
طبقه سوم از طبقات ارث در نحوه تقسیم ارث درایران، یک دسته از افراد شامل عمو، عمه، خاله و دایی و فرزندان آنان را به خود اختصاص داده است. در این بخش، به بررسی قوانین تقسیم ارث در این طبقه از ورثه خواهیم پرداخت.
سهم الارث عمو، عمه، خاله و دایی
در تقسیم ارث در این طبقه، به موجب ماده 930 قانون مدنی و نحوه تقسیم ارث درایران اگر میت عمو یا دایی ابوینی داشته باشد، این مسئله می‌تواند منجر به محرومیت از ارث عمو و دایی ابی شود. در صورت عدم وجود عمو و دایی ابوینی، عمو و دایی ابی سهم ارث را به ارث خواهند برد.
در صورت وجود چند عمو یا چند عمه که همه ابوینی یا همه ابی و یا همه امی باشند، ترکه به صورت مساوی تقسیم می‌شود.
سهم الارث فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی
در صورت عدم حضور عمو، عمه، خاله و دایی، نوبت به فرزندان آن‌ها میرسد. تقسیم ترکه بین فرزندان آن‌ها به گونه‌ای است که هر فرد جانشین پدر و مادر خود می‌شود.
ماده 937 قانون مدنی این مسئله را به این صورت بیان می‌کند: «هرگاه برای میتذنه اعمام باشد و نه اخوال اولاد آن‌ها، به جای آن‌ها ارث می‌برند و نصیب هر نسل نصیب کسی خواهد بود که به واسطه او به میت متصل می‌شود.»
: نکات مهم و حقوقی در تقسیم ارث
وصیت‌نامه و نقش آن
مورث می‌تواند تا یک‌سوم از اموال خود را با وصیت‌نامه به هر کسی که می‌خواهد ببخشد. این وصیت‌نامه باید به صورت قانونی تنظیم شده باشد. اگر وصیت‌نامه برای بیشتر از یک‌سوم اموال باشد، نیاز به رضایت سایر وراث دارد.
انحصار وراثت؛ اولین قدم قانونی
بعد از فوت متوفی، اولین کاری که وراث باید انجام دهند، گرفتن گواهی انحصار وراثت است. این گواهی توسط دادگاه صادر می‌شود و نام تمام وراث قانونی و سهم هر یک را مشخص می‌کند. بدون این گواهی، امکان انجام هیچ‌گونه نقل و انتقال دارایی‌های متوفی وجود ندارد.
بدهی‌ها و دیون متوفی
قبل از تقسیم ارث، ابتدا باید تمام بدهی‌ها، دیون و هزینه‌های کفن و دفن متوفی از اموال او پرداخت شود
سخن پایانی
در این مقاله به نکات نحوه تقسیم ارث در ایران پرداختیم. اگر چه سعی شد در این مطلب مهم‌ترین مفاد این سند پوشش داده شود اما نباید فراموش کرد که اصولاً مبحث ارث در حقوق ایران، پیچیدگی‌ها و نکات بسیار زیادی دارد. به همین خاطر لازم است تا در هر مورد وضعیت ارث به خوبی تحقیق و بررسی کنید.